De gekte rond het WK is in Nederland ver te zoeken en dat terwijl de Zuid-Amerikanen juichen en huilen alsof hun leven ervan af hangt zodra het fluitsignaal klinkt. Hun wereld stopt telkens even met draaien zodra hun geliefde club of het nationale elftal de aftrap heeft gemaakt. De Zuid-Amerikanen en voetbal, ze zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden.

Het begon ooit op stage, wonend in Santiago de Chile, sprong mijn huisgenoot over de bank zodra hij de spelersbus langs zag rijden op weg naar het stadion. Toeterend door de straten en hij zwaaiend als een klein kind op het balkon. Het was aandoenlijk en tegelijkertijd vol passie. Ik kwam voor mijn stage, hij had duidelijk een andere missie voor mij: Ik moest en zou naar een wedstrijd van zijn club gaan. Na deze 1^e wedstrijd was er geen houden meer aan. Net als de Zuid-Amerikanen verbonden zijn met voetbal, zo begon voetbal voor mij bij Zuid-Amerika te horen. Wedstrijden in Colombia, Ecuador, Peru en Argentinië volgden. Langzaam begin ik ‘het’, de passie, te begrijpen. Het zit dieper, veel dieper dan wij denken.

Jong geleerd is oud gedaan

Voetbal in Zuid-Amerika is er voor alle generaties. In Argentinië zie ik ze geregeld, kleine jongetjes, lopend met een Messi shirt en een bal onder hun armen. Trotste vaders die ervan overtuigd zijn dat hun zoon ooit een keer de nieuwe sterspeler gaat worden. Een desillusie of een droom waarvan je van wil blijven dromen? Werkend in Colombia word ik door de buren die met hun families zitten te kijken op de hoogte gehouden van de stand, want bij elke treffer gaat er een luid gebrul door het gebouw. Het is 3-1, Colombia heeft gewonnen!

In Ecuador lopen hele gezinnen gehuld in nationale voetbalshirts door Quito. Op de busterminal blijkt waarom, Ecuador doet een poging om geselecteerd te worden voor het WK. Ze hebben niet het beste team, maar ach, ze blijven erin geloven, want ooit, ja ooit. Tot het fluitsignaal klinkt blijft iedereen vol spanning naar een van de 15 tv’s in de terminal kijken. Ze hangen er niet voor niks, die 42 inch schermen. Bij de basisschool, de slager, de supermarkt, het restaurant of het tankstation, je zal maar een wedstrijd missen. Een tv is overigens niet het enige belangrijke object voor een supporter. Wat dacht je van leggings met het hoofd van je favoriete speler erop, een creditcard met team-logo of een grasmaaier in de clubkleuren. De liefde voor je team word je met de paplepel ingegoten.

Trommels bonken de passie door het stadion

Gehuld in voetbalshirts en vlaggen loopt de menigte naar het stadion. De geur van de choripan komt je al tegemoet. De laatste kaartjes worden illigaal van de hand gedaan, voordat de passie 90 minuten lang door het stadion denderd. Alcohol is niet in het spel, wel een hele hoop vlaggen in de kleuren van de teams. De supporters springen terwijl het volume van elk lied steeds luider wordt. Maar de fans kennen ook de keerzijde. Die stoere mannen, de macho’s, de Latino’s die nooit een traan zullen laten, kunnen hun tranen laten vloeien als een waterval. Het verlies is groot, heel groot. Maar wie denkt dat dit al 10 minuten voor het einde gebeurd heeft het mis. Afgeladen vol, hangen de supporters aan de hekken, zwaaiend naar hun mede-fans om ze nog harder te laten zingen dan ze al deden. Want stoppen, dat doen ze niet. Door tot het bittere einde, of ze nu winnen of verliezen – dat in tegenstelling tot de Nederlanders. Hun club, hun leven, tot de laatste snik.

Het is niet zomaar een potje voetbal

Voetbal in Zuid-Amerika, het is niet ‘maar’ een spelletje. Hoe het mensen kan scheiden, zo kan het ook verbroederen. De rivaliteit tussen de clubs is nog net geen moord en doodslag – met af en toe een uitzondering. River vs. La Boca in Buenos Aires, Atletico Nacional (Medellin) vs. Millonarios (Bogota), Colo Cola vs. Universidad de Chile in Santiago. Jouw team zegt iets over jou: over hoe welvarend je bent, over je normen en waarden, hoe je in het leven staat. En dat moet je snappen, zoals alleen een Zuid-Amerikaan dat kan. Maar allemaal hebben ze hetzelfde gemeen: passie voor voetbal in Zuid-Amerika is serious business. Die passie komt samen zodra het nationale team moet spelen. Voor even zijn de supporters van River en La Boca vrienden, voor even juichen de supporters van Medellin en Bogota samen, voor even studdert het hele land op z’n grondvesten zodra hun land een ronde verder komt in het WK voetbal. En dat niet alleen, het laat alle problemen – groot en klein – als sneeuw voor de zon verdwijnen. Op het moment dat het hele land juicht is er even geen burgeroorlog in Colombia, zijn er geen zorgen over de hoge inflatie in Argentinië en hebben de geweerschoten in de favela’s van Brazilië plaats gemaakt klappende handen.

De bal blijft rollen, terwijl het leven voor sommige mensen stilstaat. Voor even, heel even doen de zorgen van alledag er niet toe. De passie die diep geworteld zit in hun DNA neemt de overhand. Voetbal in Zuid-Amerika, je moet het voelen.